[GARRY KASPAROV] KỲ THỦ VĨ ĐẠI NHẤT LỊCH SỬ

Không một kỳ thủ nào duy trì vị trí số 1 hay xuất sắc như Garry Kasparov. Ông là kỳ thủ trẻ nhất vô địch thế giới năm 1985 khi mới 22 tuổi và Kasparov đã giữ vị trí này cho đến năm 1993 khi FIDE để ông thành lập một tổ chức cờ của riêng ông (PCA).

Về danh nghĩa, coi như Kasparov đã mất danh hiệu vô địch thế giới, trong khi làng cờ vẫn xem ông là số 1 cho đến lúc ông thua Kramnik vào năm 2000. Tính ra, Kasparov đã giữ vị trí số 1 gần như liên tục từ năm 1986 tới khi ông giải nghệ vào năm 2005, đạt hệ số Elo cao nhất là 2851, cũng như kỷ lục 15 lần chiến thắng.

Trước Kasparov vị trí số 1 thuộc về Anatoly Karpov. Trong các cuộc đối đầu giữa hai người, Kasparov thua năm 1984 nhưng thắng lại vào năm 1985 và bảo vệ thành công trong 3 lần sau đó.

Trận đấu Giải vô địch cờ vua thế giới năm 1984 giữa Kasparov và Karpov có nhiều thăng trầm và một kết thúc rất gây tranh cãi. Karpov bắt đầu với phong độ rất tốt, và sau chín ván đấu, Kasparov đã bị dẫn 4–0 trong một trận đấu “người đầu tiên thắng sáu”. Những người chơi khác dự đoán anh ta sẽ bị đánh bại 6–0 trong vòng 18 ván đấu.

Trong một diễn biến bất ngờ, một loạt 17 trận hòa liên tiếp đã diễn ra, một số trận tương đối ngắn, một số trận khác hòa trong những thế trận không ổn định. Kasparov thua ván 27 (5–0), sau đó chiến đấu trở lại với một loạt trận hòa khác cho đến ván 32, giành chiến thắng đầu tiên trước nhà vô địch thế giới và đưa tỷ số lên 5–1. Một loạt 14 trận hòa liên tiếp khác diễn ra sau đó, cho đến ván 46; kỷ lục trước đó về độ dài của một trận tranh đai vô địch thế giới là 34 ván ( José Raúl Capablanca đấu với Alexander Alekhine năm 1927).

Kasparov thắng ván 47 và 48 để nâng tỷ số lên 5–3 nghiêng về Karpov. Sau đó, trận đấu đã bị Chủ tịch FIDE Florencio Campomanes kết thúc mà không có kết quả , và một trận đấu mới đã được thông báo sẽ bắt đầu sau đó vài tháng. Việc chấm dứt gây tranh cãi, vì cả hai kỳ thủ đều tuyên bố rằng họ muốn trận đấu tiếp tục. Khi công bố quyết định của mình, Campomanes đã trích dẫn sức khỏe của các kỳ thủ, vốn đã bị ảnh hưởng bởi thời lượng của trận đấu. Theo các đại kiện tướng Boris Gulko và Korchnoi, và các nhà sử học Vladimir Popow và Yuri Felshtinsky trong cuốn sách The KGB Plays Chess của họ , Campomanes từng là một điệp viên KGB và được giao nhiệm vụ ngăn chặn thất bại của Karpov bằng mọi giá. Trận đấu đã bị chấm dứt khi Karpov vẫn đang dẫn trước để tránh ấn tượng rằng quyết định đã được đưa ra vì lợi ích của anh ta.

Trận đấu trở thành trận đấu vô địch thế giới đầu tiên và duy nhất cho đến nay bị hủy bỏ mà không có kết quả. Mối quan hệ của Kasparov với Campomanes và FIDE trở nên căng thẳng và mọi chuyện lên đến đỉnh điểm vào năm 1993 khi Kasparov hoàn toàn tách khỏi FIDE.

Kasparov còn nổi tiếng với các cuộc đấu với máy tính. Thực chất đây là cuộc đối đầu của ông với hàng trăm chuyên gia lập trình và nhiều cựu vô địch cờ vua thế giới. Năm 1989, sau khi Kasparov chật vật vượt qua một đối thủ máy tính, 7 năm sau hãng giới thiệu Deep Blue, máy tính được miêu tả là “nhạy cảm như người và thông minh gấp ngàn lần người”.

Deep Blue có hệ thống cơ sở dữ liệu chứa tất cả các nước đi của những đại kiện tướng thế giới trong vòng 100 năm qua và có thể đưa ra hàng trăm ngàn phương án triển khai quân khác nhau mỗi giây. Kasparov chỉ thua ván 1 và thắng liền 2 ván sau đó khi phát hiện Deep Blue hóa giải được những nước đi thông thái nhất, nhưng lại bó tay trước những nước đi vô nghĩa

Một năm sau, IBM trở lại thách đấu và phẩm của họ lúc này là Deeper Blue đã thắng Vua cờ. Năm 2003, IBM tung ra Deep Junior, một máy tính có thể lập phương án cho 3 triệu nước đi trong 1 giây. Nằm trong cơ sở dữ liệu của Deep Junior là tất cả những gì mà loài người biết được về cờ vua, từ một ván đấu bình thường đến những cuộc đối đầu siêu hạng. Kết quả Deep Junior và Kasparov hòa 3-3.

Hiện nay, Kasparov đã chuyển sang hoạt động chính trị, nhưng vẫn là giảng viên của những lớp học về cờ vua mỗi khi được mời.