Hệ Số Elo Cờ Vua – Cách Tính Chỉ Số Elo Trong Cờ Vua

Hệ Số Elo Cờ Vua là gì? Khái Niệm Chỉ Số Elo trong Cờ Vua

Hệ số Elo là gì?

Hệ số Elo cờ vua là một phương pháp tính toán một cách tương đối về trình độ của người chơi trong các trò chơi Zero-sum game. Hiểu một cách đơn giản, trò chơi có tổng bằng không chính là trò chơi mà với mọi kết quả của trận đấu tổng điểm của tất cả những người tham gia luôn bằng không. Những gì mà người thắng đạt được chính là những thiệt hại của những người chơi khác.

Ví dụ trong chơi bài, số tiền người thắng giành được sau khi chơi bằng đúng số tiền mà những người còn lại thua. Do đó những game trí tuệ như cờ vua, cờ vây, cờ tướng, cờ ca rô, … hay game online LMHT chính là trò chơi có tổng bằng không.

Lịch sử ra đời của hệ thống Elo trong cờ vua

Hệ thống Elo trong cờ vua được đặt tên theo tên của người sáng tạo ra nó, Arpad Elo, người là một nhà khoa học và kỳ thủ cờ vua người Hungary. Arpad Elo đã phát triển hệ thống này vào những năm 1960 khi ông làm việc cho Hiệp hội Cờ Vua Hoa Kỳ (USCF).

Hệ Thống Harkness

Hệ thống Harkness là một hệ thống xếp hạng cờ vua được phát triển bởi Kenneth Harkness vào những năm 1950. Trước khi hệ thống Elo được đưa vào sử dụng, hệ thống Harkness là một trong những phương pháp đầu tiên để xếp hạng các kỳ thủ cờ vua và đo lường trình độ của họ.

Tuy nhiên, hệ thống Harkness gặp một số hạn chế và không đạt được sự chính xác cao trong việc xếp hạng trình độ của các kỳ thủ. Một số vấn đề của hệ thống Harkness bao gồm:

Cách tính điểm phức tạp: Hệ thống Harkness sử dụng các công thức phức tạp để tính điểm cho mỗi kỳ thủ dựa trên kết quả của các trận đấu. Điều này làm cho việc tính toán và cập nhật điểm số trở nên phức tạp và khó khăn.

Không thể phản ánh chính xác trình độ: Hệ thống Harkness không đáp ứng được yêu cầu của việc phản ánh chính xác trình độ của các kỳ thủ. Có thể xảy ra tình trạng một kỳ thủ có kết quả tốt hơn trong các trận đấu nhưng không được thăng hạng đúng mức.

Không ổn định trong việc cặp đấu: Hệ thống Harkness không cung cấp một cơ chế cân đối và ổn định để thực hiện cặp đấu giữa các kỳ thủ có trình độ khác nhau.

Vì những hạn chế này, hệ thống Harkness không được sử dụng rộng rãi và đã được thay thế bởi hệ thống Elo sau này, mà đã cải thiện tính chính xác và hiệu quả trong việc xếp hạng cờ thế giới và các trò chơi cạnh tranh khác.

Hệ thống Elo

Hệ thống của Elo đã thay thế các hệ thống tính điểm đang cạnh tranh trước đó bằng một hệ thống dựa trên ước tính thống kê. Hệ thống đánh giá điểm dựa trên mức độ quy mô của giải đấu mà người chơi tham gia thay vì theo từng trận đấu như trước đây. Ta có ví dụ đơn giản, một kỳ thủ chiến thắng một trận đấu ở giải đấu lớn sẽ nhận được nhiều điểm thưởng hơn so với khi chiến thắng tại một giải đấu với quy mô nhỏ.

Ngược lại, Elo đã nỗ lực để tạo ra một mô hình thống kê có thể liên kết kết quả trò chơi với các biến cơ bản thể hiện khả năng của mỗi người. Điều này là khá hợp lý bởi một kỳ thủ có thể thể hiện tốt hơn hoặc tệ hơn tùy từng trận đấu và thời điểm khác nhau, do đó dẫn đến hệ số Elo có thể tăng giảm liên tục. Trong khi, theo quan điểm của Elo, kỹ năng thực sự của một người chơi dựa vào kết quả và hiệu suất trung bình qua các trận đấu, mà giá trị trung bình của các màn trình diễn của bất kỳ người chơi nào sẽ chỉ thay đổi chậm theo thời gian.

Giả thiết này là cần thiết vì trên thực tế hiệu suất cờ vua vẫn không thể đo lường được. Người ta không thể nhìn vào một chuỗi các bước di chuyển và rút ra một con số để đại diện cho kỹ năng của kỳ thủ đó. Hiệu suất chỉ có thể được suy ra từ thắng, hòa và thua. Do đó, nếu một người chơi thắng một trò chơi, họ được coi là đã ở cấp độ cao hơn đối thủ của họ trong trò chơi đó. Ngược lại, nếu người chơi thua, họ được cho là đã thi đấu ở cấp độ thấp hơn. Nếu trận đấu hòa, hai người chơi được cho là đã có thành tích gần như ngang nhau.

Hệ số Elo hiện tại được dùng để xếp hạng trong nhiều môn thể thao. Riêng cờ vua, FIDE đã bổ sung thêm một số các cách tính toán khác để phân biệt.

Cách Tính Hệ Số Elo trong Cờ Vua

Xếp Hạng Dựa Trên Chỉ Số Elo

Trong cờ vua, chỉ số Elo được phân loại để nhận biết trình độ người chơi thông qua các nhóm xếp hạng khác nhau. Mỗi nhóm đại diện cho một mức trình độ cụ thể, từ người mới bắt đầu cho đến các kỳ thủ hàng đầu.

Phân loại thông thường dựa trên các khoảng điểm Elo như sau (các giá trị có thể thay đổi tùy theo quy định của từng tổ chức):

1. Người mới chơi: Dưới 1000 điểm Elo – Những người chơi mới bắt đầu hoặc mới chơi cờ vua trong một thời gian ngắn.
2. Người chơi bình thường: Từ 1000 đến 1200 điểm Elo – Những người chơi đã có một số kiến thức cơ bản về cờ vua và đã chơi một số trận đấu.
3. Người chơi trung bình: Từ 1200 đến 1400 điểm Elo – Những người chơi đã có kinh nghiệm và nắm vững một số kỹ thuật và chiến thuật cơ bản.
4. Kỳ thủ trung bình: Từ 1400 đến 1600 điểm Elo – Những người chơi có trình độ trung bình, biết sử dụng nhiều kỹ thuật và chiến thuật khác nhau.
5. Kỳ thủ giỏi: Từ 1600 đến 1800 điểm Elo – Những người chơi có trình độ trung bình cao, biết cách chơi tấn công và phòng ngự đối với đa dạng các tình huống.
6. Kỳ thủ cao cấp: Từ 1800 đến 2000 điểm Elo – Những người chơi có trình độ tốt, chơi cơ động và có kiến thức sâu rộng về cờ vua.
7. Kỳ thủ xuất sắc: Từ 2000 đến 2200 điểm Elo – Những người chơi đã đạt tới trình độ xuất sắc, có thể tham gia thành công trong các giải đấu cấp độ cao.
8. Kỳ thủ siêu cấp: Trên 2200 điểm Elo – Những người chơi hàng đầu, có trình độ rất cao và thường là những người chuyên nghiệp thi đấu cờ vua.

Cách tính hệ số Elo trong cờ vua:

Công thức toán học của phương pháp Elo & cách áp dụng chung cho toàn game cờ như sau:

Giả thiết, Bàn cờ vua có 2 đối thủ A & B thi đấu với nhau, trong đó:

• Kỳ thủ A có điểm số Elo: Ra
• Kỳ thủ B có điểm số Elo: Rb

Công thức áp dụng tính điểm:

• Công thức (1) – tính cho người chơi A: Ea=Qa/(Qa+Qb)
• Công thức (2) – tính cho người chơi B: Eb=Qb/(Qa+Qb)

Trong đó:

• Qa=10^(Ra/400)
• Qb= 10^(Rb/400)
• Chú ý: Ea + Eb = 1

Điểm Trận Đấu Của Kỳ Thủ Sau Mỗi Ván Đấu:

• Thắng: được 1 điểm
• Hòa: được 0.5 điểm
• Thua: được 0 điểm

Công thức điều chỉnh Elo được tính lại sau khi kết thúc mỗi ván đấu, như sau:

• Người A: Ra’ = Ra + K(Aa – Ea)
• Người B: Rb’ = Rb + K(Ab – Eb)

Trong đó: Aa và Ab lần lượt là điểm trận đấu của hai kỳ thủ và K là một hệ số có tác dụng kiểm soát hiện tượng lạm phát và giảm phát.

Hệ số K

• K = 25 dành cho kỳ thủ mới có cường số dưới 1600
• K = 20 dành cho kỳ thủ mới có cường số dưới 2000
• K = 15 dành cho kỳ thủ có cường số dưới 2400
• K = 10 dành cho kỳ thủ có cường số trên 2400

Ví dụ: Giả sử số điểm của kỳ thủ A là 1613, của kỳ thủ B là 1609. Áp dụng công thức (1) và (2), có:

• Ea = 0.506
• Eb = 0.494

Giả sử cả hai người đều có hệ số K là 20 và kỳ thủ A bị thua kỳ thủ B. Điểm trận đấu của A là 0 còn của B là 1. Số điểm mới của hai người sẽ là:

• Ra’ = 1613 + 20(0 – 0.506) = 1603
• Rb’ = 1609 + 20(1 – 0.494) = 1619

Kỷ lục về hệ số Elo trong môn cờ vua đứng thứ nhất thế giới thuộc về Magnus Carlsen người Na Uy với số điểm là 2882 điểm vào năm 2014. Tuy nhiên, tính đến hiện tại, số điểm của kỳ thủ này đã giảm xuống chỉ còn 2845 điểm nhưng anh vẫn giữ vị trí kỳ thủ số 1 thế giới.

Kỳ thủ số 1 Việt Nam – Lê Quang Liêm hiện có hệ số Elo 2726 trên 2700, nằm trong top 40, tính theo bảng xếp hạng chính thức của FIDE. Tháng 10/2018, anh lần đầu lọt vào Top 20 thế giới.

Trên đây là những kiến thức xoay quanh câu hỏi “Hệ số Elo là gì?”. Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích, phục vụ cho nghiên cứu hay cuộc sống hàng ngày của bạn. Chúc các bạn thành công!!!